وقتی جلوی یک «توافق بد» گرفته شد/ خطوط قرمزی که مذاکرات را از تعلیق نجات داد

سرویس سیاسی قزوین خبر؛

جمع بندی مذاکرات در وین انجام شد. حسن روحانی روز گذشته گفت:  امروز ۷ کشور درباره متن توافق و ضمایم ۵ گانه آن به توافق رسیدند. مرحله بعد این است که در روزهای آینده متن توافق و متن شورای امنیت، به شورای امنیت سازمان ملل رفته و در آنجا به تصویب می‌رسد. این تصویب ذیل ماده ۲۵ و نه در فصل ۷ خواهد بود. پس از آن توافق مراحلی دارد و باید در کشورها این مراحل ادامه یابد و پس از پایان این مرحله در روزی که نامش روز توافق است توافق اجرا می‌شود. امروز روز بیانیه مشترک است،‌روز نهایی شدن، روز تصویب در شورای امنیت سازمان ملل است و روز توافق پس از حدود دو ماه روزی است که لغو همه تحریم‌ها به صراحت اعلام می‌شود.

طبق اعلام حسن روحانی دوماه بعد از تصویب در شورای امنیت سازمان ملل، روز توافق خواهد که لغو همه تحریم ها به صراحت اعلام می شود.

اگر اتفاقات به دست آمده را یک پیروزی هسته ای، یا نتایج مذاکراتی خوب قلمداد کنیم، نمی توان از نقش مهم رهبر انقلاب در به دست آوردن این مهم چشم پوشی کرد.

با کمی بازگشت به عقب و مرور آنچه در ژنو رخ داده بود، یا آنچه فاجعه بارتر در ژنو اتفاق افتاده بود، درخواهیم یافت که تکیه بر خط قرمزها و اصول اساسی صنعت هسته ای توسط رهبر معظم انقلاب نقشی اساسی در پیروزی مذاکرات داشته است.

خیلی پیشتر بود که عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد هسته ای در گفتگویی درباره نقش رهبر معظم انقلاب پیرامون مذاکرات گفت: «ایشان هر جا تشخیص داده اند که برای تاثیرگذاری بر روند مذاکرات لازم است وارد عرصه شوند، وارد شده اند و اتفاقا در نتایج مذاکرات تاثیرگذار هم بوده است. مثلا همین موضوعی که شما اشاره کردید در مورد نیاز کشور به 190 هزار سو، کاملا معادلات را به نفع ما تغییر داد. عبارت های فنی که ایشان به کار بردند نشان داد که چقدر به جزئیات موضوع هسته ای و حتی مسایل فنی آن اشراف دارند.  من به عنوان یکی از اعضای تیم مذاکره کننده اذعان می کنم که همه این موضع گیری ها واقعاً دقیق، به موقع و راهگشا بوده اند. همین موضوع میزان سوی مورد نیاز ایران، نمونه ی ورود دقیق و اثربخش ایشان در موضوع است؛ در شرایطی که بعضی از طرف ها در مذاکره نسبت به این که آیا غنی سازی ایران می تواند ابعاد صنعتی داشته باشد یا نه ابراز تردید می کردند، یا مثلا می خواستند غنی سازی صنعتی ما را در ابعاد کوچکی محدود کننند، ورود ایشان بسیار تعیین کننده و تاثیرگذار بود؛ به طوری که از آن زمان به بعد در مذاکرات، غنی سازی صنعتی ایران به یک بحث جاافتاده تبدیل شد و طرف های مقابل ما هم متوجه شدند که بر روی این موضوع نمی توانند چانه زنی کنند. این در حالی بود که تا قبل از آن، آنها بازی های خودشان را داشتند و می خواستند این طور وانمود کنند که نیاز ایران از طرق دیگر هم می تواند تامین شود و اصلا لزومی ندارد که خود ایران غنی سازی را در حد گسترده انجام دهد. ولی الان دیگر این امر پذیرفته شده است. لذا از آن تاریخ به بعد، بحث ما در مذاکرات دیگر سر این موضوع نیست که جمهوری اسلامی ایران می تواند غنی سازی صنعتی داشته باشد یا نه؛ الان دیگر بحث بر سر چگونگی رسیدن به آن است. خب این از مواردی بود که حضرت آقا ورود خیلی بموقع و تعیین کننده ای داشتند. از این دست موارد، متعدد وجود داشته و هر بار که ایشان وارد شده اند، واقعاا نقش تاثیرگذاری داشته اند.»

در ماجرای بعد از بیانیه لوزان نیز رویکرد رهبر انقلاب به نفع مذاکرات و تیم مذاکره کننده بود. تعیین دوباره خط قرمزها با جزییات مشخص از سوی ایشان راهکاری را مقابل تیم هسته ای قرار داد که بتوانند در مذاکرات دست برتر را در پیش بگیرند.

یکى اینکه آنها اصرار دارند بر محدودیّت بلندمدّت؛ ما گفتیم ما محدودیّت ده سال و دوازده سال و مانند اینها را قبول نداریم.

رهبر معظم انقلاب با تاکید بر خطوطو قرمز و شرح جزییات تعیین کنندگی بسیار جدی در روند مذاکرات داشتند. ادامه تحقیق و توسعه، لغو تحریم ها در هنگام امضای موافقت نامه، منوط نبودن لغو تحریمها به اجرای تعهدات توسط ایران، مخالفت با موکول کردن هر اقدامی به گزارش آژانس، مخالفت با بازرسی های غیر متعارف، مخالفت با زمانبندی های طولانی مدت و مسائل دیگر توسط رهبر معظم انقلاب مطرح شد که در حین مذاکرات وین کمک بزرگی به تیم مذاکره کننده بود.

برخی از این خطوط قرمز در بیانات رهبر انقلاب در دیدار کارگزاران نظام به آنها تصریح شد را در زیر می خوانیم:

*در همین مدّتِ محدودیّت هم که ما قبول میکنیم، کار تحقیق و توسعه و ساخت و ساز باید ادامه پیدا کند.

*تحریمهاى اقتصادى و مالى و بانکى، چه آنچه به شوراى امنیّت ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به کنگره‌ى آمریکا ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به دولت آمریکا ارتباط پیدا میکند، همه باید فوراً در هنگام امضاى موافقت‌نامه لغو بشود؛ بقیّه‌ى تحریمها هم در فاصله‌هاى معقول [لغو بشود].

*لغو تحریمها منوط به اجراى تعهّدات ایران نیست... اجرائیّات لغو تحریم با اجرائیّاتى که ایران به عهده میگیرد، باید متناظر باشند؛ بخشى از این در مقابل بخشى از آن، بخش دیگرى از این در مقابل بخش دیگرى از آن.

*ما با موکول کردن هر اقدامى به گزارش آژانس مخالفیم. ما به آژانس بدبینیم؛ آژانس نشان داده که هم مستقل نیست، هم عادل نیست.

*با بازرسى‌هاى غیر متعارف هم بنده موافق نیستم؛ پرس‌وجوى از شخصیّت‌ها را هم به‌هیچ‌وجه قبول ندارم و موافق نیستم؛ بازرسى از مراکز نظامى را هم نمیپذیریم.

*زمانهاى ۱۵ سال و ۲۵ سال - که مدام میگویند ۱۵ سال براى فلان چیز، ۲۵ سال براى فلان چیز - و این زمانهاى این‌جورى را هم ما قبول نداریم؛ مشخّص است، این زمان اوّل و آخرى دارد و تمام خواهد شد.

*اینها موارد عمده و مهمّى است که روى آن تکیه داریم؛ البتّه خطوط قرمز فقط اینها نیست؛ دوستان مذاکره‌کننده در جریان نظرات ما هستند.

مهدی محمدی در یادداشت امروز خود درباره نقش مولفه های مختلف در شکل گیری جمع بندی مذاکرات وین نوشته است: گذار از توافقات ژنو و لوزان –که بی‌گمان مصداق توافق بد بودند- به برجام -که در نگاه اول توافقی متوازن است- به سادگی رخ نداده است. این گذار محصول یک طراحی بسیار پیچیده در اموری چون چانه‌زنی، راهبردگذاری مذاکراتی، مدیریت بده بستان، ترسیم خطوط قرمز، مدیریت فضای نقد، لابی‌های چند لایه و دیپلماسی عمومی بوده که جملگی توسط رهبر بصیر انقلاب اسلامی اعمال شده است. این مدیریت، لااقل در یک هفته گذشته از جنس «ورود به جزئیات» بوده است. واقعیت این است که اگر مسیر توافق‌های ژنو و لوزان به حال خود رها می‌شد، این مدیریت اعمال نمی‌شد و انتقاد مصلحانه در دستور کار نخبگان قرار نمی‌گرفت، برجام شانس چندانی برای تبدیل شدن به یک توافق متوازن نداشت. در فرصتی دیگر جزئیات این موضوع را که چگونه این اصلاحات راهبردی و مداخلات تکنیکال، سرنوشت برجام را تغییر داد، خواهیم گفت.

همینطور هانی زاده، کارشناس سیاسی نقش رهبری را در نهایی شدن جمع بندی مذاکرات این گونه تشریح کرد : رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره و در طول سالهای گذشته برای دولت ها خطوط قرمزی را تعریف کردند و تیم های مذاکره کننده هم به این خطوط قرمز پایبند بودند و اکنون پیروزی تیم مذاکره کننده ایرانی مرهون رهنمودهای مقام معظم رهبری است زیرا ایشان قطب نمای واقعی مذاکرات و نقش راهی را که تصویب کردند در دست دارند.

انتهای پیام/