زمانی که اصل «دفاع از ملت ـ دولتهای مظلوم» باشد نباید تنها به انتشار یک توئیت قناعت کرد و انتظار این است که دستگاه سیاست خارجه به جای محافظهکاری در حمایت از جنبشهای آزادیبخش ملی به اتخاذ مواضع انقلابی به صورت گسترده در قبال حمایت از مسلمانان روی آورد
محمد اسماعیلی:
حال پرسش اساسی اینجاست؛ در شرایطی که سازمانهای بینالمللی نظیر سازمان ملل یا شورای امنیت و سازمانهایی مانند سازمان همکاری کشورهای اسلامی نسبت به اوضاع تأسفبار مسلمانان روهینگیا سکوت کردهاند، کشورهای مسلمان نظیر جمهوری اسلامی ایران نیز باید رویکردی توأم با سکوت اتخاذ و به صرف پیامهای توئیتی بسنده کند؟
آیا وظایف مصرح در قانون اساسی وزارت امور خارجه با آنچه امروز در قبال کشتار بیرحمانه مسلمانان روهینگیا این وزارتخانه اتخاذ میشود تناسب و همخوانی دارد و نباید انتظار داشت که محمدجواد ظریف موضعی متفاوتتر از آنچه امروز شاهد آن هستیم اتخاذ کند؟
2 ـ بهجز آنچه در قالب وظایف «معین – مشخص» دستگاه سیاست خارجه در قوانین کشور آمده است میتوان به اصولی از قانون اساسی کشور اشاره کرد که بر اساس آن وزارت امور خارجه کشور موظف است از حقوق سایر مسلمانان در کشورهای دیگر دفاع کرده و چنانچه حقوق بدیهی آنها را که مثل حق حیات سلب شده باشد، دادخواهی کند.
قانونگذار در بند 16 اصل سوم قانون اساسی اشعار میدارد: « تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسلام، تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان است» و همچنین در اصل یازدهم به حکم آیه کریمه «إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُم أُمَّهً واحِدَهً وَأَنا رَبُّکُم فَاعبُدونِ» بیان میکند: همه مسلمانان یک امتند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.
اصل 154 نیز با ادبیاتی مشابه نه تنها «حمایت از مظلومیت وحقوق آنها» را از وظایف دستگاه سیاست خارجه میداند بلکه حمایت از«مبارزات مسلمانان در هر نقطه از جهان» را نیز به آن میافزاید. «بنابراین در عین خودداری کامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر، از مبارزه حقطلبانه مستضعفان در برابر مستکبران در هر نقطه از جهان حمایت میکند.»
3 ـ با نیم نگاهی به سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان دستگاه سیاست خارجه در سال 93 میتوان یکی از ضعفهای عمده دستگاه دیپلماسی کشور را درچهارسال گذشته بی توجهی به اقداماتی که علیه مسلمانان کشورهای مختلف ازجمله سوریه، بحرین، نیجریه، میانمار و کشمیر صورت میگیرد، دانست.
4 ـ زمانی که اصل «دفاع از ملت ـ دولتهای مظلوم» باشد نباید تنها به انتشار یک توئیت قناعت کرد و انتظار این است که دستگاه سیاست خارجه به جای محافظهکاری در حمایت از جنبشهای آزادیبخش ملی به اتخاذ مواضع انقلابی به صورت گسترده در قبال حمایت از مسلمانان روی آورد و اقداماتی را در حمایت از مسلمانان روهینگیا در دستور کار قرار دهد که «قدرت اثرگذاری قطعی»داشته باشد.
دستگاه سیاست خارجه کشورمان همچنین میتواند از ظرفیتهای کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها استفاده و سازمان غیرمتعهدها را ملزم به اتخاذ موضع علیه کشور میانمار کند.
مکاتبه رسمی با رئیس مجمع عمومی سازمان ملل و حتی شورای امنیت سازمان ملل نیز میتواند مؤثر واقع شود و هزینههای اقدامات غیرانسانی دولت میانمار را افزایش دهد.
مهمتر آنکه وزیر امور خارجه کشورمان در قالب یک تیم سیاسی-حقوقی مجرب میتواند به کشور میانمار سفر کرده و بدون واسطه مسئله مسلمانان این کشور را به صورت یک پرونده مجزا مورد رسیدگی قرار دهد.
این درحالی است که مسیر اقدامات حقوقی در نظام حقوق بینالملل نیز برای وادار کردن دولت میانمار به تغییر رفتار میتواند حاوی دستاورد باشد، کما اینکه هیچ کدام از اقدامات فوق توسط وزارتخانهای که به طور قانونی مکلف به پیگیری وضعیت مسلمانان روهینگیا است صورت نگرفته است.
5ـ حمایت صریح از مسلمانان مظلوم سایر کشورها و موضعگیری در مقابل تعدی کشورها یا حاکمیتهای سیاسی، ضمن آنکه «شخصیت و هویت جمهوری اسلامی ایران را حفظ کرده» میتواند تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران و منافع برآمده از آن را فرسنگها دورتر از مرزهای جغرافیایی ما قرار دهد که این اقدام میتواند اقتدار روزافزون را با خود به همراه داشته باشد.
ارسال نظرات