هموطن انبار نکن!

به گزارش سرویس اقتصادی قزوین خبر؛با توجه به شرایط اقتصادی که اینک در کشور ما به وجود آمده است و دلسوزی(!) بی سابقه ی شبکه های ماهواره ای مانند شبکه ی  manoto1برای مردم ایران، کارشناس این شبکه طی اقدامی تهوع آمیز عملأ مردم را دعوت به احتکار خانگی کرده و پیشنهاد می کند تا می توانید انواع مواد غذایی را تهیه کرده و در منازل انبار کنید تا بعدأ بتوانید آن ها را به قیمت بالایی به دیگران بفروشید. بی شک پشت پرده ی این شبکه ها و راه های تأمین منابع مالی آن ها بر کسی پوشیده نیست. اما این که جریان چیست و این ماجرا چه سودی برای آنان دارد، جای بسی تأمل دارد. نکته ی حائز اهمیت فعلی این است که عدم احتکارهای خانگی باید به یک فرهنگ و شعور ملی تبدیل شود که مردم برای رهایی از وضعیت نابسامان اقتصادی در کشور در یک حرکت خودجوش دست به آن بزنند.

مهدی گلدوزها، کارشناس اقتصاد سیاسی در این باره می گوید:" در وضعیت کنونی یک بار روانی در جامعه ایجاد شده است. این قضیه طبیعی است. بعضی ها سر این قضیه دارند اغراق می کنند که کشورهای پیشرفته این کار را نمی کنند، اما در واقع این یک مسئله ی طبیعی است. ما در کشورمان فرهنگی داریم به نام فریز کردن مواد غذایی در فریزر که یک چیزهایی را می گیریم و آن ها را به نحوی در منزل احتکار می کنیم. در شرایط کنونی جامعه، این مسئله قدری افزایش یافته است. اما مگر در منزل چقدر می توانیم انبار و یا مصرف کنیم؟ تمام این کالاهای خریداری شده تاریخ مصرف دارند. بنابراین بحث احتکار خانگی بیش از آن که از منظر تاثیرگذاری اقتصادی مورد توجه باشد، از نظر روانی و فرهنگی موثر است. از طرفی اگر به این جریان با نگاه دینی بنگریم، این اتفاق فرصتی است برای کسی که اتکا و اعتمادش به خدا است و می گوید روزی رسان خدا است و من در شرایط فعلی هر چند به صورت اندک احتکار نمی کنم، زیرا چیزی که قسمت و روزی من است قطعأ به من خواهد رسید. بنابراین اگر ارزاق عمومی مردم در حال گران شدن است بیش از آن که از موضوع احتکار خانگی اثرپذیر باشد، برگرفته از سوء مدیریت ها و بی تدبیری ها است".

سرعت بخشیدن به افزایش قیمت ها با احتکار خانگی

با توجه به اوضاع به وجود آمده در کشور ما، وظیفه ی هر کدام از ما به عنوان یک شهروند برای سامان بخشیدن به وضعیت اقتصادی جامعه چیست؟ دکتر بیت الله اکبری مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، در رابطه با بحث احتکار خانگی می گوید:"این یک رفتار طبیعی و قابل پیش بینی است. چون وقتی انتظارات تورمی بالا می رود، مردم خرید آینده ی خود را به حال موکول می کنند و خود به خود باعث افزایش قیمت ها می شوند. واقعیت این است که اکنون مردم ما با هجوم به فروشگاه ها و احتکار خانگی، قیمت ها را زودتر از آن چه قرار است بالا برود، بالا می برند. متاسفانه اکنون برخی کالاهای خاص طوری از سوپرمارکت ها کم شده که دیگر خیلی ها اصلا به همان مقدار نیاز یومیه ی خودشان هم دسترسی ندارند، به این دلیل که برخی دیگر از هموطنان آنها را احتکار کرده اند. این از نظر اجتماعی رفتار صحیحی نیست و متناسب با فرهنگ افراد کشوری که دارای حکومت اسلامی هستند، نمی باشد. زیرا می تواند تاثیر مخربی بر جامعه بگذارد و نهایتأ دودش در چشم همه می رود". وی در رابطه با دلایل این گرانی ها چنین ادامه داد:" درست است که این انبار کردن های خانگی می تواند سرعت تولید را بالا ببرد، اما این به شرطی است که کارخانجات هم بتوانند با همان سرعت محصولات را تولید کنند، اما ما اکنون در بخش تولید مشکلاتی داریم. اکثر این تولیدات به مواد اولیه و تکنولوژی خارجی وابسته است و چون با افزایش قیمت دلار و بالا رفتن هزینه ی مواد اولیه ی وارداتی مواجه هستیم طبیعی است که محصولات گران تری تولید می شود. در نتیجه گرانی به دو شکل حادث می شود. یکی بخاطر اینکه مردم در خانه هایشان احتکار می کنند و دیگری به دلیل اینکه تولید جدید از تولید قبلی گران تر است و این امر باعث می شود شدت افزایش قیمت ها را خیلی بیشتر از چیزی که باید لمس کنیم. بنابراین از دیدگاه اقتصادی ما با احتکار خانگی سرعت بیشتری به افزایش قیمت ها می بخشیم".

احتکار؛ خصلت جاهلان

احتکار در لغت به معنای ذخیره کردن طعام و آذوقه ی مورد نیاز مردم جهت گران تر شدن آن است. این امر یکی از مذموم ترین اموری است که در منابع دینی به آن اشاره شده است. حضرت علی(ع) می فرمایند رنج رساندن به مردم از راه احتکار، از خصلت های مردم جاهل است. حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی خضری، کارشناس مذهبی، در رابطه با بحث احتکار می گوید:" انگشت اتهام در این موضوع به سمت مردم نیست. امیرالمومنین(ع) در نهج البلاغه می فرمایند احتکار ننگی برای مدیران است. یعنی اگر مدیران تدبیر نداشتند و مدیریتشان ضعف داشت، تبعاتش احتکار در سطح بازار و احتکار خانگی است. ما اولأ مقصر اصلی را در ضعف مدیریت ها می دانیم، دوم اینکه بین احتکار در بازار و احتکار در خانه تفاوت وجود دارد. احتکار در بازار به معنای انبار کردن کالا به قصد گران شدن آن است. این موضوع در روایات شدیدأ نهی شده است و فقها به آن حکم حرمت داده اند. امیرالمومنین(ع) می فرمایند احتکار یک رذیله ی اخلاقی و از نشانه های پستی است. در بحث احتکار خانگی مردم نه به قصد گران شدن، بلکه از ترس گران شدن، کالاها را پنهان می کنند. بنابراین احتکار خانگی از ترس گرانی و احتکار بازاری به قصد گرانی است. اما این دو نوع احتکار هیچ تفاوتی در نتیجه ندارند. حضرت علی(ع) در نهج البلاغه می فرمایند که مضرت احتکار برای عامه است. مردم باید بدانند که اگر احتکار صورت بگیرد همه متضرر می شوند، حتی آن کسانی که با هدف کسب سود احتکار کرده اند".

راهبردهای مقابله با گرانی؛ عدم احتکار و پایین آوردن سطح توقعات

متأسفانه با توجه به سوء مدیریت و بی تدبیری برخی مسئولین، در حال حاضر در کشور ما معضلی به نام احتکار خانگی و خرید بیش از حد مصرف در مورد برخی اقلام ضروری در حال رخ دادن است. این امر باعث ایجاد بازار کاذب می گردد. از طرفی با بالا رفتن تقاضا، بدون شک نرخ عرضه بالا خواهد رفت و گرانی بیش از پیش گریبان مردم را خواهد گرفت. در این میان با توجه به بالا رفتن قیمت کالاها، طبیعی است که بیشترین آسیب به قشر ضعیف جامعه می رسد و سبد غذایی آنان روز به روز کوچک و کوچک تر از قبل شده می شود. از طرفی اجناس تولید شده توسط کارخانه ها، دارای تاریخ مصرف می باشند و بدون شک با این کار نمی توان به اندازه ی مصرف یک عمر مایحتاج منزل را تهیه کرد. تاریخ انقضای این محصولات که بگذرد عملأ دیگر به هیچ دردی جز سطل زباله نخواهند خورد و در این میان پای گناه دیگری به نام اسراف نیز به میان می آید. تنها راه چاره ی این معضل اقتصادی، مدیریت درست مصرف در منازل و خرید به اندازه ی مصرف روزانه است. حجت الاسلام سیدمهدی خضری در رابطه با راهبردهای مقابله با شرایط اقتصادی فعلی می گوید:"در این جنگ روانی و اقتصادی ما چهار ضلع داریم. یک ضلع نظام سلطه، یک ضلع مدیران، یک ضلع دلالان و سودجویان و یک ضلع هم مردم هستند. اگر مردم طبق روش اهل بیت عمل کنند، دشمنی دشمن نمی تواند به ما ضرری بزند و می توانیم از دوره ای که در آن دچار بی تدبیری مدیران هستیم، عبور کنیم. اما اگر ضلع چهارم کوتاهی کند و ناخواسته در زمین دشمن بازی کند، باعث می شود که همه تحت فشار قرار گرفته و متضرر شوند. نسخه ی شفابخش شرایط فعلی کشور ما، اقتصاد مقاومتی است. چه دشمنان باشند و چه نباشند، در هر صورت ما نیاز به اقتصاد مقاومتی داریم. حضرت آقا حدود ده سال است که بحث جنگ اقتصادی و اقتصاد مقاومتی را مطرح کرده اند. اگر به فرمایشات ایشان عمل شده بود، امروز ما دچار این سردرگمی و مشکلات نبودیم. امیرالمومنین(ع) در نهج البلاغه می فرمایند که اگر یک عالم مجرب و دلسوز شما را نصیحت کرد و شما گوش ندادید، دچار حسرت می شوید. البته بنده اعتقاد دارم که هنوز هم دیر نشده است، چون مقام معظم رهبری برای شرایط فعلی هم راهکارهایی دارند و در همین بحران اقتصادی هم آینده را روشن می بینند. اگر از همین امروز به مسیری که ایشان برای انقلاب اسلامی ترسیم کرده اند بازگردیم قطعأ از این بحران ها عبور خواهیم کرد". وی افزود:"ما اعتقاد داریم پیروی از اهل بیت فقط این نیست که برایشان عزاداری کنیم، بلکه همه ی عزاداری ها و اشک ها مقدمه ی عمل به دستورات آنان است. امام صادق(ع) در شرایط قحطی مدینه دستور دادند که تمام انباری که از زمین های کشاورزی حضرت جمع شده بود را خالی کنند و در بازار بفروشند. هم چنین به غلامشان فرمودند از امروز برای پخت نان، گندم را با جو مخلوط کنید. بنابراین در آن شرایط امام صادق(ع) فرمودند که اولا چیزی از محصولات را در خانه انبار نکنید و دومأ سطح زندگی و توقعات را پایین تر بیاورید، یعنی خوراکشان را از نان گندم خالص به مخلوط گندم و جو تنزل دادند. متأسفانه امروز اثر مستقیم این احتکارها بر روی قشر محروم جامعه و فقرا است که برای تهیه ی ابتدایی ترین ضروریات زندگی هم عاجز هستند و باید متوجه ی این باشیم که با هر احتکاری که می کنیم ضربه ای به فقرا می زنیم".

روزنه های امیدبخش کشور

دکتر اکبری مقدم در رابطه با راهکارهای برخورد با این نابسامانی اقتصادی چنین می گوید:"از دیدگاه بنده حضور بیشتر مسئولین رده بالای جامعه مثل آقای رئیس جمهور و وزرا در صداوسیما و دیگر رسانه های جمعی می توانند تاثیر شگرفی در آرامش بخشیدن به وضعیت کنونی جامعه داشته باشند. به این صورت که با بیان حقایق امیدبخش جو روانی جامعه را آرام کنند و مردم را به صبوری و عدم عجله در خریدهای غیرضروری دعوت کنند. مسئولین باید دائما در رسانه های جمعی این ها را به مردم گوشزد کنند. در این شرایط مسئولین زیربط هر هفته باید در تلویزیون حضور داشته باشند و راحت و شفاف با مردم صحبت کنند. این ها باید مردم را با صحبت کردن و گفتن حقایق امیدبخش آرام کنند". وی افزود:" در کنار این مشکلات، حقایق امیدبخش زیادی در جامعه داریم که باید آن ها را برای مردم بازگو کنیم. از جمله اینکه درست است ارزش پول ما پایین آمده، اما قدرت صادرات ما در منطقه بسیار افزایش پیدا کرده است. ما می توانیم تولیداتمان را به صورت منطقی به عراق، افغانستان و کشورهای حاشیه ی دریای خزر صادر کنیم. این موارد در وضع موجود می تواند به بخش تولید کمک کند، بیکاری را کم و اشتغال را زیاد کند و هم چنین رشد تکنولوژی را افزایش بخشد. اینها نکات امیدبخش ایران ماست. همین کالاهایی که الان مردم برای خریدشان عجله می کنند، می تواند با آرامش تولید شود و به سوپرمارکت ها بیاید و بی کم و کاستی وجود داشته باشد، اما وقتی مردم در بازار خلأ ایجاد می کنند قیمت ها را زودتر از آن که می خواهد بالا برود بالا می برند".

گزارش : معصومه امینی