طی پروژه سلامت بین مادران باردار و شیرده نیازمند و واجدشرایط سبدهای حمایت غذایی توزیع می گردد و نیز با کلاس ها و جزوات مختلف آموزشی، دانش تغذیه ای این قشر از بانوان افزایش می یابد. اجرای پروژه ی فوق از 5 استان به صورت پایلوت و آزمایشی در آبان ماه 1387 آغاز گشته و تا پایان سال 96 در 27 استان به اجرا در آمده است. استان قزوین از جمله استان هایی است که علیرغم وجود محرومیت در مناطق روستایی و حاشیه ی شهرهای آن، پروژه ی سلامت تاکنون در آن اجرا نشده است.
با توجه به اهمیت مبحث تغذیه در زنان باردار و شیرده، و نیازهای حمایتی خانوارهای دهک پایین جامعه در این زمینه، وزارت بهداشت و بنیاد مستضعفین در سال 1387 طی توافقاتی تصمیم به اجرای پروژه ای تحت عنوان پروژه ی سلامت گرفتند. اجرای این پروژه بر عهده ی بنیاد علوی گزارده شد. طی این پروژه بین مادران باردار و شیرده نیازمند و واجدشرایط سبدهای حمایت غذایی توزیع می گردد و نیز با کلاس ها و جزوات مختلف آموزشی، دانش تغذیه ای این قشر از بانوان افزایش می یابد. اجرای پروژه ی فوق از 5 استان به صورت پایلوت و آزمایشی در آبان ماه 1387 آغاز گشته و تا پایان سال 96 در 27 استان به اجرا در آمده است. استان قزوین از جمله استان هایی است که علیرغم وجود محرومیت در مناطق روستایی و حاشیه ی شهرهای آن، پروژه ی سلامت تاکنون در آن اجرا نشده است. در این زمینه با عطیه رزازی، مدیر گروه بهبود تغذیه ی جامعه ی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین به گفتگو نشستیم.
* دلیل این که پس از گذشت یک دهه از آغاز اجرای این پروژه در کشور، تاکنون این پروژه در استان قزوین به اجرا در نیامده چیست؟
تا پایان سال 96 متاسفانه بنیاد علوی نتوانست توزیع سبد غذایی برای استان ما داشته باشد، اما ما در اردیبهشت سال 97 با پیگیری هایی که انجام دادیم توانستیم حدود 300 مادر باردار را تحت پوشش این برنامه قرار دهیم. در پی برگزاری یک نشست کاری با حضور کارشناس دفتر بهبود تغذیه در وزارت بهداشت و نماینده ی بنیاد علوی به اتفاق معاون محترم بهداشت و خانم دکتر یزدی(معاون فنی) توانستیم وعده ی اجرای این پروژه در قزوین در سال 97 را بگیریم. این سیصد مادر باردار از بین کسانی که وضعیت اقتصادی مناسبی نداشتند و از نظر پارامترهای تغذیه ای در معرض سوءتغذیه بودند، انتخاب شدند. ما این مادران را تحت پوشش قرار داده ایم و قرار است سبدهای کالا را خدمتشان توزیع کنیم.
* تاکنون سبد کالایی تحت این عنوان در استان توزیع نشده است؟
خیر، هنوز توزیع نشده، ولی تمام مقدمات توزیع سبد انجام شده است.
* این سیصد نفر فقط از روستاها هستند یا از کل استان؟
از مناطق روستایی و حاشیه ی شهرها.
* دلیل تاخیر اجرای این پروژه در استان قزوین چیست؟
اجرای این پروژه از استان های ناامن غذایی آغاز شده است. ما یکسری استان های ناامن غذایی داریم که بیشتر در مناطق جنوبی و مناطق مرزی قرار دارند. هر چه درجه ی امنیت غذایی استان پایین تر باشد در اولویت اجرای چنین طرح هایی قرار می گیرد. یکسری استان ها به دلیل اینکه از نظر محدوده ی جغرافیایی در مناطق ناامن غذایی قرار داشتند، به عنوان پایلوت و برای آغاز پروژه برگزیده شدند. خوشبختانه استان ما طبق تحقیقاتی که انجام شده جزء استانهای امن غذایی محسوب می شود. توزیع سبد کالایی هم که در آینده قرار است داشته باشیم، به درخواست ما بوده است. البته لازم به ذکر است که ما در سال 94 نیز چنین درخواستی را دادیم، اما متاسفانه بنیاد علوی به دلایلی موفق به اجرای آن در استان نشد.
* به نظر شما مسئولین بهداشتی استان برای اجرای چنین پروژه ی مهمی کمی دیر اقدام نکرده اند؟
خیر، الان همه ی مکاتبات ما با بنیاد علوی موجود است. ما که نمی توانیم خودمان یک کاری را شروع کنیم، باید اول از سوی سازمان مربوطه برای ما نامه بیاید و به ما ابلاغ شود. اولین درخواستی که زدند و ابلاغی که به ما کردند اواخر سال 93 بود. اصلا به این صورت نبوده که استان یا معاونت ما بخواهد در این زمینه کوتاهی کند. سال 93 به ما اعلام کردند که شما می توانید این طرح را اجرا کنید. سال 94 ما اسامی افراد نیازمند را دادیم و خود بنیاد تاکنون نتوانسته پروژه را در استان اجرا کند. در پی پیگیری های معاونت بهداشتی و خانم دکتر یزدی و واحد بهبود تغذیه ی جامعه ی معاونت بهداشتی به زودی این پروژه در استان اجرایی می شود. ضمنا این مسئله در کارگروه سلامت و امنیت غذایی استانداری مطرح و جهت تخصیص اعتبارات لازم در حال پیگیری است. لازم به ذکر است که خیلی از استان های دیگر هنوز هم نتوانسته اند مقدمات اجرای این پروژه را در استانشان فراهم کنند. و البته در کنار این، یکسری استان هایی هم که از قبل اجرای این پروژه را شروع کرده بودند، ظرفیتشان را در این زمینه بالا برده اند.
* از چه زمانی قرار است این پروژه در استان اجرا شود؟
مقدماتش کاملا فراهم شده و حتی اسامی هم داده شده است، ولی زمان دقیق توزیع فعلا مشخص نیست. بالطبع اولین توزیع را که داشته باشیم بلافاصله خبرش در سایت معاونت بهداشتی درج می شود.
* ضرورت انجام چنین پروژه هایی در سطح کشور چیست؟
یکی از گروه های در معرض خطر و یکی از گروه های هدف مهم وزارت بهداشت در بحث سلامت، مادران باردار هستند. سلامت مادر باردار و کودکی که قرار است به دنیا بیاورد و پرورش دهد، به تغذیه ی مادر بستگی دارد. این تغذیه فقط عبارت از این نیست که مادر غذا بخورد و وزن گیری داشته باشد، چون علیرغم اینکه خیلی از مادران ما می توانند وزن گیری مناسبی داشته باشند ولی از نظر دریافت مواد مغذی دچار کمبود هستند، حتی در مناطق شهری ما نیز چنین مواردی مشاهده می شود و حتی در خانواده های مرفه هم این مسئله وجود دارد. اگر مادر از نظر دانش تغذیه ای در سطح پایینی باشد، ممکن است انتخاب های غذایی نامناسبی داشته باشد. این انتخاب های غذایی نامناسب ممکن است وزن مادر را روی ترازو ایده آل نشان دهند، اما الزامأ دریافت مواد مغذی از سوی مادر و کودکش را تضمین نمی کنند. لازم به ذکر است این موضوع در برخی موارد ارتباطی به وضعیت مالی مادر ندارد و به دانش تغذیه ای وی بستگی دارد. ولی در جاهایی که هم دسترسی اقتصادی افراد به مواد غذایی پایین و هم سواد تغذیه ای شان اندک است، این طرح های حمایتی کمک می کنند ضمن اینکه به مادران اطلاعات کافی و لازم برای دانش تغذیه و انتخاب صحیح مواد غذایی را بدهیم، در کنار این موضوع بتوانیم با ایجاد برنامه های حمایتی و توزیع سبدهای غذایی، ریزمغذی ها و مواد غذایی لازم بدنشان را هم تامین کنیم. چون این برنامه ضمن اینکه سلامت خود مادر را تضمین می کند، از به دنیا آمدن کودکی که دچار سوءتغذیه است و مواد غذایی و ذخایر کافی غذایی را ندارد، پیشگیری می کند. در همه جای دنیا طرح های حمایتی این چنینی اجرا می گردد، در کشور ما و به تبع همین ها در استان ما نیز چنین پروژه ای اجرا می شود. ما در گذشته طرح های حمایتی برای کودکان را هم داشته ایم و البته هنوز هم چنین طرح هایی را داریم. به این صورت که در کمیته ی امداد، کودکان زیر 5 سال که در خانواده های نیازمند هستند را تحت پوشش قرار می دهیم. هم چنین طرح حمایتی مهدکودک ها را داریم، یعنی بچه های 3 تا 6 سالی که در مهدکودک های روستایی هستند از این سبدهای غذایی دریافت می کنند و حمایت تغذیه ای می شوند. در کنار این گروه های هدف، گروه های هدف دیگری نظیر مادران باردار و شیرده نیز وجود دارند، چون وقتی کودکی با ذخایر خوب تغذیه ای به دنیا بیاید، کمتر در ادامه ی زندگی اش دچار سوءتغذیه و خطر ابتلا به سوءتغذیه قرار می گیرد.
* برای مادران باردار و شیرده کلاس های آموزشی در راستای افزایش دانش تغذیه دارید؟
پاسخ: بله، مادرانی که تحت پوشش ما قرار می گیرند همه از کسانی هستند که به مراکز بهداشتی درمانی ما مراجعه می کنند و جزء گروه های تحت پوشش و مراجعه کنندگان ما هستند، یعنی همه شان یک پرونده ی سلامت بالاخص در مراکز روستایی و حاشیه ی شهرهای ما دارند. وقتی می گوییم پرونده دارند، یعنی آنجا تحت مراقبت یک ماما هستند، وزن و قد و آزمایش های مربوطه برای این مادران انجام می گیرد و وضعیت مادر کاملا نزد آن ماما محفوظ است و مشخص می شود که این مادر از چه منظری در معرض خطر است. در ضمن پزشک حتما در مراکز ما، این مادران را معاینه و مشاوره می کند. هم چنین ما یک مشاوره ی تغذیه داریم که اگر مادری وزن گیری مناسبی نداشته باشد یا به هر دلیلی دچار سوءتغذیه یا کم خونی باشد و یا هر مشکل دیگری در ارتباط با تغذیه داشته باشد، مشاوره ی تغذیه ی ما به وی آگاهی و مشاوره می دهد و وضعیت او را تا رفع یا کنترل مشکل پیگیری می کند، یعنی هر چند وقت یک بار برایش زمان مراجعه می گذارد که مادر بیاید و دوباره شاخص های بدنش چک شود. در کنار همه ی اینها و مشاوره ها و ویزیت هایی که مادران می شوند اطلاعات تغذیه ای به صورت بروشور و راهنماهای تغذیه ای در اختیارشان قرار می گیرد. هم چنین ما کتابچه ی تغذیه ی بارداری داریم که به مادر داده می شود و مادر می تواند از آن جهت ارتقای دانش تغذیه ای خود استفاده کند.
*مادران گروه هدف چگونه شناسایی شده اند؟
ما یک دستور العمل شناسایی مادر نیازمند داریم که طبق آن علاوه بر اینکه مادر نیازمند است، از نظر اقتصادی نیز در وضعیت مناسبی قرار ندارد. هم چنین یکی دیگر از راه های شناسایی همان بحث پارامترهای تغذیه ای است، مثل اینکه وزن مادر در آغاز بارداری زیر 45 کیلو باشد و یا دچار کمخونی یا عدم وزن گیری مناسب طی بارداری باشد. اگر احیانأ مادر هر کدام از این شاخص ها را داشته باشد مشخصاتش برای دریافت سبدکالا ثبت می شود، ضمن اینکه خودش هم تمایل به دریافت این سبد داشته باشد. زیرا برخی خانوارها به دلایل مختلف تمایلی به دریافت سبدهای کالا ندارند. مثلا ما خانواده هایی را داریم که دارای کودکان دچار سوءتغذیه هستند و ما به آن ها اعلام می کنیم که می خواهیم به شما سبد کالا بدهیم و کمیته ی امداد می تواند شما را تحت پوشش قرار دهد، ولی آن ها خودشان تمایل به دریافت ندارند و انصراف خودشان را از دریافت سبدکالا به مرکز ما اعلام می کنند. بنابراین اگر مادر باردار خودش تمایل به دریافت سبد داشته باشد و نیز خانواده ی وی رضایت داشته باشند و هم چنین یکی از شاخصه های فوق را داشته باشد برای دریافت سبد حمایت غذایی انتخاب می شود.
*این سبد قرار است هر چند مدت بین مادران نیازمند توزیع گردد؟
هر دو ماه یکبار و تا شش ماه پس از بارداری.
*سبد حمایت غذایی مادران باردار و شیرده شامل چه اقلامی است؟
برنج، ماکارونی، حبوبات، پنیر، مرغ، روغن، خرما. به طور مشخص همه ی گروه های غذایی در این سبد درج شده اند. گروه نان و غلات، گروه حبوبات، گروه گوشت ها، گروه میوه ها و گروه روغن ها و چربی ها.
ارسال نظرات