هیچ پولی از کشور خارج نمی‌شود/ مهم‌ترین بخش هزینه‌کردها در توانمندسازی است

چند روزی است برخی از رسانه های ضدانقلاب با براه انداختن شایعاتی، مدعی هزینه شدن صدقات مردم ایران در غزه توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) شدند، مسئله ای که گرچه با واکنش رئیس این کمیته همراه بود اما اقدام یک سایت اصلاح طلب در انتشار یک اینفوگرافیک که بعدا توسط مسئولین این رسانه به دروغ بودن آن تاکید شد، حساسیت ها را نسبت به این موضوع بیشتر کرد. روزنامه «فرهیختگان» در شماره امروز خود به سراغ مهدی بلوکات قائم‌مقام معاونت مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی(ره)  رفته، و گفتگویی با او درباره این موضوع و چگونه هزینه کرد کمک های مردمی در این کمیته داشته است.

بلوکات در ابتدا می گوید: «کمیته امداد نهادی است که همه بودجه و اعتبارات خود را از محل اعتبارات مردمی کسب نمی‌کند. بنابر آمار موجود حداکثر حدود 20 درصد از بودجه کمیته امداد از محل اعتبارات مردمی و حدود 80 درصد از محل اعتبارات دولتی و حاکمیتی تامین می‌شود و تمامی حقوق کارکنان این نهاد نیز از سوی اعتبارات دولتی پرداخت می‌شود. مضاف بر این حساسیت‌ها نهادهای نظارتی متعددی در روند دریافت و هزینه‌کرد دریافتی‌ها و اعتبارات نظارت جدی دارند، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، نهادهای زیر نظر مستقیم مقام معظم رهبری (موسسه مفید راهبر) و سازمان برنامه و بودجه که بودجه کمیته امداد را نیز محاسبه و تامین می‌کند.»

انواع دریافت کمک‌ها یا ساز و کار دریافت کمک‌ها
او درباره نحوه دریافت اعتبارات مردمی گفت: «نحوه دریافت کمک‌های مردمی به چهار صورت است؛ مدل اول دریافت صدقات است که عموما به وسیله صندوق‌های صدقات صورت می‌گیرد. مبالغ دریافتی از این منبع در محل مورد تشخیص کمیته امداد فقط و فقط در همان محل جمع‌آوری شده و در همان استان هزینه می‌شود و به هیچ‌وجه از آن استان خارج نمی‌شود. در جمع‌آوری صدقات نهادهای نظارتی حضور دارند و روند شمارش صندوق‌های خانگی که در حضور مالک و شمارش صندوق‌های دیگر نیز با باز شدن کیسه‌های پلمب‌شده در محل ساختمان کمیته امداد و در حضور ناظر و دوربین‌های مدار بسته انجام می‌شود. بر اساس آمار در سال 96 مبلغی حدود 330 میلیارد تومان از این محل عاید کمیته امداد امام خمینی(ره) شده و در محل‌های مورد نیاز صرف شده است.

مدل دوم طرح موفق اکرام و محسنین است که کمک‌های خیرین به صورت مستقیم به حساب جامعه هدف یعنی مددجویان (یتیمان و فرزندان با سرپرست ناتوان و... ) واریز می‌شود و کمیته امداد نقشی در این نقل و انتقال ندارد و تنها گزارش این روند را ارائه می‌کند. در این حوزه هم در سال 96 حدود ۵۳۰ میلیارد تومان جمع‌آوری شده است.

زکات محل سوم دریافتی‌های مردمی از سوی کمیته امداد است. از آن جا که فقط کمیته امداد صلاحیت دریافت این واجب شرعی را دارد زکات دریافت‌شده از هر محل و استانی در همان محل خرج نیازمندان و محرومان می‌شود و در سال 96، ۳۷۰ میلیارد تومان هم در این حوزه دریافتی داشته‌ایم.

درنهایت کمک‌های مبتنی‌بر نیاز مطرح می‌شود که طی آن وکالت هزینه‌کرد این دریافتی هم چون صدقات برعهده کمیته امداد نیست و شخص خیر خودش محل هزینه‌کرد را تعیین می‌کند. مثلا می‌گوید فلان مقدار برای فلان کار هزینه شود و این اتفاق هم می‌افتد. در این بخش ما خیرین مسکن‌ساز، خیرین اشتغال، خیرین درمان و... را داریم که خودشان محل هزینه‌کرد مبالغ اهدایی را مشخص می‌کنند و کمیته امداد هم موظف است به آن عمل کند.»

محل هزینه دریافتی‌ها
پول‌های دریافتی تحت نظارت معاونت‌های مختلف در حوزه‌های گوناگونی هزینه می‌شود. مهم‌ترین بخش هزینه‌کردها بحث توانمندسازی است. کمیته امداد از محل دریافتی‌ها به‌منظور ترمیم وضعیت مالی و ترمیم آسیب اجتماعی ایجادشده برای مددجویان هزینه می‌کند تا این افراد بر اساس تفکیک‌های مشخص جنسیتی، سنی، تحصیلاتی و محیط جغرافیایی به حدی از توانمندی برسند که بتوانند به فعالیت بپردازند. این کمک‌ها به دو شکل صورت می‌پذیرد؛ یک، آموزش برای ورود به بازارکار. دو، حمایت و اهدای وام‌های خودکفایی که سودشان در حد وام‌های قرض‌الحسنه است. این فرآیند اهدای وام هم با معرفی بانک عامل از سوی کمیته امداد به دولت و تحت نظارت و تایید نهادهای نظارتی صورت می‌پذیرد. کمک به خرید دام در روستاها و دامداری‌ها، کمک در عرصه حمل‌ونقل و باربری و مسافربری و... کلیت هدایت این جریان زیرنظر معاونت اشتغال و خودکفایی تحت مدیریت حجت‌ا... عبدالملکی است. اما معاونتی که فعالیت‌هایش بیشتر از سوی مردم شناخته شده است و ارتباط نزدیک‌تری با آن دارند معاونت حمایت و سلامت خانواده تحت مدیریت فاطمه رهبر است، این معاونت که فرآیند خدمات و اقداماتش پیش از معاونت اشتغال و خودکفایی است در مواقع اورژانسی به کمک محرومان و خانواده‌های مستضعف می‌آید. در تشریح فعالیت‌های این معاونت با 6 سرفصل سروکار داریم که به 6 سبد اصلی نیاز خانوار شناخته می‌شوند. 1- درمان، 2- جهیزیه و ازدواج، 3- مسکن، 4- معیشت (خوراک و پوشاک)، 5- آموزش و تحصیلات مددجویان و فرزندان آنها، 6- فرهنگ (اردوها، سفرهای زیارتی و... ) به‌طور کلی عمده هزینه‌کرد بودجه کمیته امداد در این بخش صورت می‌گیرد.

مجموع دریافتی سالیانه
قائم‌مقام معاونت مشارکت‌های مردمی کمیته امداد در ادامه به مجموع دریافتی‌های کمیته امداد در سال 96 اشاره کرد و گفت: «در سال گذشته چیزی حدود دو هزار و 100 میلیارد تومان کل دریافتی کمیته امداد از محل کمک‌های مردمی بوده است. 130 میلیارد تومان هم برای زلزله کرمانشاه کمک‌های نقدی و غیرنقدی جمع‌آوری و هزینه شد که این مبلغ ذیل ۸۳۰ میلیارد تومان کمک های مردمی در قالب مناسبت‌ها و کمپین‌های ملی بوده است.»  

هیچ پولی از کشور خارج نمی‌شود
وی سپس به شایعات مطرح شده در روزهای اخیر پرداخت و افزود: «در مجموعه کمیته امداد برای خارج از کشور و کمک به نیازمندان و توانمند‌سازی آنها نیز کمک‌هایی جمع‌آوری می‌شود که این موضوع طی روند خاصی صورت می‌گیرد. همان‌طور که در ابتدای صحبت‌ها گفته بودم هر مبلغی از هرجایی از کشور یا خارج از کشور جمع‌آوری شود در همان منطقه هزینه خواهد شد، پس هیچ‌تناقضی در این موضوع وجود ندارد اما یک بحثی وجود دارد و آن اینکه هر کمکی که برای کشور‌های دیگر مثلا فلسطین، یمن و... جمع‌آوری می‌شود در یک حساب جداگانه و از محل صندوق‌های مشخص که با برچسب یا نوشته‌ای کاملا از سایر صندوق‌ها تمیز داده شده‌اند حاصل می‌شود و اگر روی صندوقی قید نشده باشد که این کمک‌ها برای کجا جمع‌آوری می‌شود آن مبلغ در همان محل باقی می‌ماند و صرف کمک به نیازمندان و مستضعفان همان محل جمع‌آوری می‌شود.  موضوع دیگری هم وجود دارد و آن اینکه ذیل همان بند کمک‌های مبتنی‌بر نیاز امکان دارد شخصی مبلغی را به حساب کمیته امداد واریز کند به نیت هزینه در فلسطین، در این شرایط عرفا و شرعا وظیفه ماست که این مبلغ را در آنجا خرج کنیم. صندوق‌هایی هم در سایر کشور‌ها مثل عراق داریم که کمک‌های جمع‌آوری شده در آنها هم در همان شهر آن کشور تحت نظارت خودشان هزینه می‌شود به داخل کشور آورده نمی‌شود. با این تفاسیر نه پولی از خیرات و اعتبارات مردمی از کشور خارج می‌شود که صرف نیازمندان سایر کشور شود و نه از کشور دیگری مبلغی به داخل کشور آورده می‌شود.»