اصلاح الگوی مصرف - بخش اول

کدخبر: 358

مصرف باید در حد لازم باشد، نه در حد اسراف.شان زن مسلمان بالاتر از این حرف هاست که اسیر زر و زیور و جواهرآلات و از این قبیل شود.

بر احوال آن شخص باید گریست

که دخلش بود نوزده، خرجش بیست

(سعدی)

به گزارش سرویس اجتماعی قزوین خبر؛ بی تردید ابتلا به اسراف و تبذیر، یکی از مشکلات جامعه است. مصرف گرایی و زیاده روی در مصرف، مشکلات اقتصادی بسیاری برای جامعه ایجاد کرده است.

مشکل اسراف آنچنان در تار و پود جامعه ریشه دوانده است که صرفه جویی و جلوگیری از اسراف و تبذیر به عنوان یکی از راه حل های اساسی تنظیم اقتصادی جامعه اسلامی مطرح می شود.

از دیدگاه قرآن، اسراف یکی از نکوهیده ترین کارها است که حتی آن را یک عمل فرعونی دانسته و می فرماید : " و ان فرعون لعال فی الارضِ و اِنه لمن المسرفین " / سوره یونس / آیه 83

علاوه بر آن قرآن اسراف کنندگان را اصحاب دوزخ می شمارد " ان المسرفین هُم اصحابُ النار "

امروز متاسفانه اسراف و تبذیر به صورت عرف و عادت و گاه یک ارزش درآمده است. از این رو تغییر زیرساخت های عرفی، اخلاقی و فرهنگی جامعه یکی از مهم ترین عوامل برای نابود کردن اسراف به شمار می آید که آن هم در گرو درک صحیح این مشکل است.

اصلاح الگوی مصرف به عنوان یکی از دغدغه های فرهنگی امروز مطرح است که مقام معظم رهبری در دیدار گروهی از زنان در این باره فرموده اند: " من  خانم های مسلمان، به خانم های جوان و خانم های خانه دار عرض می کنم: سراغ این مصرف گرایی که غرب مثل خوره به جان جوامع دنیا و از جمله کشورهای در حال توسعه انداخته است نروید؛ مصرف باید در حد لازم باشد، نه در حد اسراف.شان زن مسلمان بالاتر از این حرف هاست که اسیر زر و زیور و جواهرآلات و از این قبیل شود.

(25/ 9/1371)

 

تعریف اسراف و تبذیر

واژه "اسراف" در لغت به معنای "گزاف کاری کردن، درگذشتن از حد میانه، تلف کردن مال و ولخرجی کردن" آمده است.

تبذیر در لغت نیز به معنای پراکندن و پریشان ساختن است.

واژه اسراف تنها یک واژه اقتصادی نبوده و کاربرد آن منحصر به امور مالی نیست؛ بلکه این واؤه قبل از آنکه نشانه جرم و در امور اقتصادی باشد، بیانگر وضعیت نامناسب و غیر معقول اخلاقی و فرهنگی شخص یا جامعه مسرف است که حالت بی اعتنایی به قوانین و حدود شرعی و انسانی می باشد.

 

پیامدهای دنیوی اسراف و تبذیر

  1. کم برکتی : امام صادق (علیه السلام) فرمودند: همانا اسراف همراه با کاهش برکت است / الکافی. ج4.ص55.حدیث3/ )
  2. زوال نعمت : امام علی (علیه السلام) فرمودند: اعتدال و میانه روی فراوانی مال و ثروت و اسراف باعث تباهی و نابودی آن است / الکافی.ج4.ص.52.حدیث4/ )
  3. ورشکستگی (افلاس) : خیلی از افراد به خاطر داشتن ثروت زیاد دست به انواع ریخت و پاش ها و ولخرجی ها می زنند و چون دارای ثروت هستند، ترسی از آینده ندارند، غافل از انکه ولخرجی موجب مفلسی و بینوایی است.
  4. فقر: بی شک یکی از عوامل مهم فقر و تنگدستی در جهان، اسراف و تبذیر است. آن هایی که دست به ولخرجی و ریخت و پاش های بی حد و حساب می زنند و با اسراف، امکانات مادی بیشتری را صرف هوس های خود می کنند، سرانجامی جز تهیدستی و شکست اقتصادی در انتظارشان نیست.
  5. نابودی امکانات: امیرمومنان فرموده اند: " اسراف، (مال) زیاد را نابود می کند. "
  6. بیماری جسمی: امروزه پژوهش های دانشمندان به این نتیجه رسیده که سرچشمه بسیاری از بیماری ها، غذاهای اضافی است که به صورت جذب نشده در بدن باقی می ماند، این مواد اضافه هم بار سنگینی برای قلب و سایر دستگاه های بدن است و هم منبع آماده ای برای انواع عفونت ها و بیماری ها است که عامل اصلی این بیماری ها، اسراف و زیاده روی در تغذیه است.
  7. بخل : در روایتی از پیامبر اکرم، ولخرجی و افراط در در مصرف، یکی از آفت های جود و بخشش بیان شده است، یعنی اسراف و تبذیر فرد باعث می شود که نتواند بخشش داشته باشد و به این صفت اخلاقی عمل کند.
  8. محرومیت از هدایت : قرآن کریم درباره اسراف کاران و کسانی که در معصیت و گناه، پا را از حد فراتر نهاده اند می فرماید: " ان الله لا یهدی من هو مسرفُ کذاب" / خدا کسی را که افراط کار دروغ زن باشد، هدایت نمی کند. / سوره غافر.آیه 28" به عبارت دیگر،، اسراف از آن ها سلب توفیق کرده، بهره ای از بینات نمی برند و در نتیجه در وادی ضلالت و گمراهی باقی می مانند.
  9. بی مروتی : امام علی (علیه السلام) می فرمایند : " از جوانمردی است که میانه روی کنی و زیاده روی ننمایی و چون وعده دادی خلف وعده نکنی."
  10. ازبین رفتن شرافت : امیر مومنان می فرمایند: " از شریف ترین شرافت ها، خودداری از تبذیر و اسراف است." اگر فرد دست به اسراف و تبذیر بزند، به دست خود اسباب شرافت خود را از بین برده است.
  11. سلب توفیق : یکی دیگر از آثار دنیوی اسراف و تبذیر بی رغبتی به انجام کارهای خیر است. به طور معمول انسان ها در انجام کارهایی که فایده عمومی دارد، خود را شریک می کنند تا از اجر و ثواب اخروی آن بهره مند شوند، ولی آن هایی که اهل ولخرجی و اسراف هستند، دستشان از این کارها کوتاه است.
  12. عدم استجابت دعا : امام صادق فرمودند: " چهار دسته هستند که دعایشان مستجاب نمی شود...و مردی که مالی داشته که آن را ضایع کرده و می گوید: خدایا به من روزی بده، به او گفته می شود: آیا تو را به میانه روی امر نکردم؟ آیا به تو دستور اصلاح ( در مال ) را ندادم."

 

پیامدهای اخروی اسراف و تبذیر

  1. خشم الهی : در قرآن کریم آمده است : " و لا تسرفوا انه لا یحب المسرفین / انعام.آیه 141./ زیاده روی نکنید که او اسراف کاران را دوست ندارد."امام صادق می فرمایند: " اسراف از اموری است که مورد غضب خداست."
  2. کیفر اخروی : قرآن می فرماید: " و این گونه هر که را به افراط گراییده و به نشانه های پروردگار ایمان نیاورده است، سزا می دهیم و قطعا عذاب آخرت سخت تر و پایدارتر است. / طه.آیه 127"
  3. خواری قیامت
  4. هلاکت : اسراف از هر نوعی که باشد انسان را به نابودی می کشاند.

"سپس وعده به آنان را راست گردانیدیم و آن ها و هرکه را خواستیم نجات دادیم و افراط کاران را به هلاکت رسانیدیم./ انبیا. آیه 9"

 

معرفی کتاب :

نام کتاب : پژوهشی در اسراف

موضوع : جنبه های مذهبی، اسلام، اسراف / نویسنده : سید مهدی موسوی / ناشر: بوستان کتاب قم / تاریخ نشر: 1385/ تعداد صفحات:240/ نوع اثر: تالیف/ قطع: رقعی/ محل نشر: قم

 

برداشتی از گنجینه اصلاح الگوی مصرف
سید مهدی هاشمی.حمیده رضایی (باران)

 

انتهای پیام /

 

ارسال نظرات

آخرین اخبار